جینسینگ چیست؟ خواص شگفت انگیز جینسینگ و عوارض آن

جینسینگ چیست؟

جینسینگ یا جنسینگ چیست؟ گیاه جینسینگ (ginseng) یک گیاه با رشد آهسته، قدی کوتاه و ریشه هایی گوشتی است که ریشه های آن خواص بی نظیری دارد. ریشه جینسینگ (جین سینگ) در واقع ریشه گیاهی از نوع پاناکس است و از سال ها پیش در طب سنتی چینی، برای درمان استفاده می شده است. هم به گیاه و هم به ریشه آن جینسینگ گفته می شود.

جینسینگ بر اساس زمان پرورش و رشد آن به سه نوع تقسیم می شود: جینسینگ تازه، جینسینگ سفید و جینسینگ قرمز. جینسینگ تازه قبل از ۴ سال برداشت می شود، در حالی که جینسینگ سفید بین ۴ تا ۶ سال و جینسینگ قرمز بعد از ۶ سال پرورش و رشد، برداشت می شود.

انواع جینسینگ

انواع زیادی از گیاه دارویی جینسینگ وجود دارد، از جمله جینسینگ کره ای، جینسینگ آمریکایی و جینسینگ چینی؛ ولی معروف ترین آن ها جینسینگ آمریکایی و جینسینگ آسیایی است.

جینسینگ آمریکایی و جینسینگ آسیایی از نظر ارزش غذایی، ترکیبات فعال و تاثیر بر بدن تفاوت هایی دارند. جینسینگ آمریکایی بیشتر به عنوان آرام بخش استفاده می شود، در حال که جینسینگ آسیایی اثر انرژی زایی داشته و نیروبخش است (منبع).

برای مشاهده انواع جینسینگ و بهترین جینسینگ برای هر بیماری، مقاله بهترین نوع جینسینگ را مطالعه کنید.

خواص جینسینگ

جنسینگ دو ماده مهم دارد: جینسنوزیدها (ginsenosides) و گینتونین (gintonin). این دو ماده در ترکیب با هم، خواص و مزایای سلامت بخشی برای بدن دارند. مهمترین خواص جینسینگ، خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی، کنترل قند خون، پیشگیری و درمان سرطان، تقویت سیستم ایمنی بدن، بهبود فعالیت مغز، انرژی زایی و جلوگیری از خستگی و بی حالی، و بهبود روابط جنسی است. با اینکه تحقیقات علمی در مورد خواص و فواید جینسینگ انجام شده، ولی سازمان غذا و داروی آمریکا آن را به عنوان یک داروی تجویزی معرفی نکرده است. در ادامه به خواص جینسینگ می پردازیم. مطالب این مقاله کاملا موثق و بر مبنای تحقیقات علمی بوده و منبع هر مطلب ذکر شده است.

بهبود فعالیت مغزی، درمان آلزایمر

مصرف جینسینگ باعث بهبود عملکرد و فعالیت های مغز می شود؛ یعنی می تواند باعث تقویت حافظه شده، به بهبود خلق و خو و رفتار شخص کمک کند و خستگی ذهنی را کاهش دهد. در یک تحقیق نشان داده شد که جینسینگ از بیماری هایی که سیستم عصبی بدن را تخریب می کنند، مانند آلزایمر و پارکینسون جلوگیری می کند.

یک پژوهش روی ۳۰ فرد سالم نشان داد که مصرف روزانه ۰.۲ گرم جینسینگ آسیایی یا کره ای به مدت چهار هفته، باعث بهبود سلامت روانی و عملکرد اجتماعی این افراد شده و کیفیت زندگی و خلق و خوی آن ها را بهتر کرد. با این حال این بهبودها بعد از ۸ هفته کمتر شدند، که شاید بیانگر این نکته باشد که استفاده اثرات مثبت روانی و بهبود خلق و خوی جینسینگ، بعد از مصرف طولانی مدت و بیش از دو ماه، کمتر می شود.

یک تحقیق دیگر نشان داد که مصرف ۰.۲ گرم جینسینگ در روز در بهبود عملکرد ذهنی و کاهش خستگی افراد، موثرتر از مصرف ۰.۴ میلی گرم است! پژوهش دیگری هم نشان داد مصرف ۰.۴ گرم جینسینگ کره ای به مدت هشت روز باعث افزایش آرامش روحی افراد شده و مهارت های محاسباتی و ریاضی فرد را بهبود می دهد (منبع).

محققان احتمال می دهند که علت این تاثیرات مثبت بر خلق و خو این است که جینسینگ به جذب قند خون توسط سلول ها کمک می کند، که همین امر باعث می شود عملکرد فرد بهبود پیدا کرده و خستگی ذهنی او را کاهش دهد.

تحقیقات دیگری انجام شده اند که تایید می کنند جینسینگ بر بهبود عملکرد مغزی و رفتاری افراد مبتلا به آلزایمر اثر مثبت دارد (به عنوان نمونه این تحقیق).

درمان اختلال نعوظ

جینسینگ یک ماده غذایی خوب برای درمان اختلال نعوظ در مردان است. یکی از علت های نعوظ ضعیف یا نعوظ ناقص، استرس اکسیدانی در رگ های آلت است که جینسینگ از بدن در مقابل این استرس محافظت می کند و در نتیجه باعث بهبود نعوظ می شود (منبع). بعضی تحقیقات دیگر نشان داده اند که جینسینگ به خاطر افزایش تولید نیتریک اکسید در بدن، باعث افزایش گردش خون در آلت می شود.

در یک پژوهش محققان به این نتیجه رسیدند که مصرف جینسینگ کره ای دو برابر مصرف یک داروی شیمیایی، برای درمان اختلال نعوظ موثرتر است.

خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی

جینسینگ دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی است. بعضی مطالعات نشان داده اند که جینسنوزیدهای موجود در جینسینگ می تواند التهاب را مهار کند. برای نمونه یک تحقیق نشان داد که عصاره جینسینگ قرمز کره ای باعث کاهش التهاب پوست و بهبود فعالیت آنتی اکسیدانی سلول های پوست افراد مبتلا به اگزما می شود (منبع).

در یک تحقیق روی زنان یائسه، محققان اثر جینسینگ را بر استرس اکسیداتیو بررسی کردند. استرس اکسیداتیو یکی از عوامل بیماری های عصر حاضر مانند بیماری های قلبی عروقی، دیابت، آسم، آلرژی، فشار خون بالا، سرطان و زوال عقل است. نتایج نشان داد مصرف روزانه ۳ گرم جینسینگ قرمز در این زنان، باعث افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی شده و به کاهش استرس اکسیداتیو کمک می کند (منبع). در واقع مصرف روزانه ۳ گرم جینسینگ به خاطر داشتن آنتی اکسیدان های قوی، باعث سلامت بدن شده و از بیماری هایی مانند فشار خون، دیابت، آسم، آلرژی و سرطان پیشگیری می کند.

خواص ضد سرطان جینسینگ

جینسینگ ریسک ابتلا به سرطان های خاص را کاهش می دهد. جینسنوزیدهای موجود در ریشه جینسینگ حاوی آنتی اکسیدان بوده و التهاب را هم کاهش می دهند. جینسینگ از فرآیند تولید مثل سلولی غیر طبیعی در بدن جلوگیری می کند (منبع).

بعضی تحقیقات نشان داده اند احتمال ابتلا به سرطان در افرادی که جینسینگ مصرف می کنند، ۱۶ درصد کمتر است.

علاوه بر پیشگیری از سرطان، جینسینگ در بهبود سرطان هم موثر است. مصرف جینسینگ در افرادی که تحت درمان شیمی درمانی هستند، باعث بهبود سلامت آن ها شده و عوارض جانبی داروها را کم کرده و اثربخشی بعضی از داروها را هم افزایش می دهد (منبع).

جینسینگ و دیابت: کاهش قند خون با مصرف جینسینگ

جینسینگ در کنترل قند خون در افرادی که دیابت دارند موثر است؛ بلکه در کاهش قند خون افرادی که مبتلا به دیابت نیستند هم اثر مثبت دارد. هر دو نوع جینسینگ آسیایی و جینسینگ آمریکایی باعث بهبود عملکرد لوزالمعده شده، تولید انسولین در بدن را افزایش داده و در نتیجه جذب قند خون در بافت ها را افزایش می دهند (منبع).

در یک پژوهش، محققان به افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، علاوه بر داروهای معمول ضد دیابت و رعایت رژیم دیابتی، روزانه ۶ گرم جینسینگ قرمز کره ای دادند. بعد از ۱۲ هفته، محققان مشاهده کردند که قند خون این بیماران به خوبی کنترل شده است. سطح قند خون این افراد ۱۱% کاهش داشت و ۳۸ درصد افزایش در انسولین ناشتا مشاهده شد. با مصرف جینسینگ، کارایی و اثربخشی انسولین در بدن این افراد ۳۳% افزایش یافته بود! (منبع)

با این حال اگر دیابت دارید و می خواهید جینسینگ مصرف کنید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید؛ چون ممکن است قند خون تان کاهش یابد. در صورت مصرف جینسینگ، باید قند خون خود را مرتب چک کنید که خیلی کم نشود.

تقویت سیستم ایمنی بدن

جینسینگ باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شود.

در یک پژوهش افرادی که تحت عمل جراحی سرطان معده قرار گرفته بودند به عنوان نمونه انتخاب شدند. افرادی که به خاطر سرطان تحت درمان هستند، سیستم ایمنی شان تضعیف می شود و به همین خاطر بیشتر در معرض بیماری ها هستند. به این افراد روزانه ۵ گرم جینسینگ داده شد و به مدت دو سال تحت درمان با جینسینگ قرار گرفتند. نتایج نشان داد این افراد بهبود قابل توجهی در عملکرد سیستم ایمنی بدن شان داشتند و علائم بیماری در آن ها کمتر شد (منبع).

ثابت شده است که مصرف جینسینگ بعد از جراحی درمانی، باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و افرادی که بعد از جراحی، جینسینگ مصرف کرده اند، کمتر دچار بیماری شده اند.

افزایش انرژی و کاهش خستگی

جینسینگ به کاهش خستگی و بی حالی کمک کرده و انرژی فرد را افزایش می دهد. تحقیقات مختلفی روی حیوانات نشان داده که مواد موجود در جینسینگ مانند پلی ساکاریدها (polysaccharides) و الیگوپپتیدها (oligopeptides) باعث کاهش استرس اکسیداتیو شده و در نتیجه تولید انرژی در سلول ها را افزایش می دهد (منبع)

در یک پژوهش محققان مشاهده کردند افرادی که ۱ تا ۲ گرم جینسینگ به صورت روزانه تا ۹۰ روز مصرف کردند، خستگی بدنی و خستگی ذهنی کمتری داشتند. پژوهش دیگری که روی افراد مبتلا به سرطان انجام شد نشان داد مصرف ۲ گرم جینسینگ تا ۸ هفته باعث کاهش خستگی و بی حالی بیماران شده است.

جینسینگ برای لاغری اثر دارد؟

تحقیقات زیادی مصرف جینسینگ برای لاغری و کاهش وزن را پیشنهاد کرده اند. در یک پژوهش محققان دریافتند که خوردن جینسینگ کره ای دو بار در روز و در مدت ۸ هفته، باعث کاهش وزن قابل قبولی می شود. اعداد نشان می داد متوسط وزن این افراد از ۷۱.۳۹ به ۷۰.۳۳ رسیده است، یعنی کاهش حدود یک کیلویی را تجربه کرده اند. در این پژوهش از عصاره جینسینگ استفاده شده و نمی توان معادل مصرف جینسینگ آن را تعیین کرد.

در یک پژوهش دیگر در مورد جینسینگ و لاغری، به حیوانات جینسینگ کره ای سفید دادند. نتایج نشان داد، جینسینگ از طریق تغییر شکل گیری چربی ها و ایجاد تاخیر در جذب چربی در روده، مانع از چاقی می شود.

همان طور که قبلا هم گفته شد، جینسینگ انرژی زاست و همین امر می تواند باعث افزایش سوخت و سوز چربی ها و کاهش وزن شود. پیشنهاد می شود خوردن جینسینگ با انجام تمرینات بدنی همراه شود تا چربی سوزی بهتری در بدن اتفاق بیفتد. یک پژوهش نشان داده است که مصرف جینسینگ قرمز در طول دو هفته، اکسیداسیون چربی را در موقع ورزش و فعالیت بدنی افزایش داده و باعث دیرتر خسته شدن و فعالیت بیشتر می شود.

با وجود این تحقیقات، بیشتر مطالعات در زمینه خواص جینسینگ برای لاغری، روی حیوانات انجام شده و لازم است تحقیقات بیشتری بر روی خاصیت جینسینگ برای لاغری در انسان ها انجام شود.

آیا جینسینگ باعث چاقی می شود؟

نه، ریشه جینسینگ برای چاقی اثری ندارد و چاق نمی کند! بلکه برعکس، تحقیقات نشان داده اند جینسینگ می تواند در کاهش وزن و لاغری موثر باشد. پس فریب تبلیغات را نخورید. ممکن است بعضی محصولات در چاق کردن فرد تاثیر داشته باشند ولی این اثر به خاطر جینسینگ نیست و گیاه جینسینگ برای چاقی تاثیر معکوس دارد و باعث لاغری می شود!

جینسینگ و قاعدگی، آیا جیسنیگ درد پریود را کاهش می دهد؟

تحقیقات کافی در زمینه درمان درد پریودی با جینسینگ وجود ندارد. در بعضی منابع آمده است که دمنوش جینسینگ برای درد قاعدگی موثر است ولی به تحقیقات علمی آن اشاره ای نشده است. از معدود پژوهش های علمی که در این زمینه انجام شده، پژوهش محققان کره جنوبی است که در آن به زنان جوان، در مدت ۲ هفته هر روز حدود ۲ گرم جینسینگ قرمز کره ای دادند. نتایج نشان داد که بی نظمی قاعدگی، درد پریود و یبوست در این زنان کاهش یافت و عوارض جانبی مشاهده نشد.

بنابراین می توان گفت احتمالا جینسینگ برای کاهش درد قاعدگی می تواند موثر باشد و دمنوش جینسینگ یک دمنوش برای درد قاعدگی است. با این حال تحقیقات در این زمینه کافی نیست. اگر شما از جینسینگ برای درمان درد پریودی استفاده کردید و نتیجه گرفتید، حتما در بخش نظرات این مقاله مطرح کنید تا دیگران هم استفاده کنند.

عوارض جینسینگ

مطابق با تحقیقات، مصرف جینسینگ ایمن است و عوارض جانبی جدی ندارد.

با این حال افرادی که داروهای دیابتی مصرف می کنند، اگر قصد مصرف جینسینگ را دارند، باید قند خون خود را مرتب چک کنند تا مطمئن شوند قند خون شان نمی افتد و خیلی پایین نمی رود. همچنین جینسینگ تاثیر دارو های ضد انعقاد خون مانند آسپرین را کم می کند.

بنابراین اگر داروهای دیابت یا ضد انعقاد خون مصرف می کنید، برای مصرف جینسینگ با پزشک متخصص مشورت کنید.

با توجه به اینکه تحقیقات کافی در زمینه مصرف جینسینگ در کودکان یا زنان باردار و شیرده انجام نشده، توصیه می شود این افراد جینسینگ مصرف نکنند. با این حال تحقیقی که عوارض و مضراتی در این افراد نشان دهد هم انجام نشده است.

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد مصرف طولانی مدت جنسینگ، تاثیر آن را در بدن کاهش می دهد. برای اینکه بهترین بازدهی را از جینسینگ بگیرید، توصیه می شود جینسینگ را به مدت ۲ تا ۳ هفته مصرف کنید و سپس ۱ یا ۲ هفته آن را مصرف نکنید و سپس مصرف آن را از سر بگیرید. در واقع باید بین مصرف جینسینگ، بعد از ۳ هفته، وقفه های های حداقل یک هفته ای ایجاد کنید (منبع).

طریقه مصرف جینسینگ

جینسینگ را می توانید به روش های مختلفی مصرف کنید. می توانید آن را خام بخورید. همچنین می توانید جینسینگ را به آرامی بخارپز کنید تا نرم شود و سپس بخورید.

همچنین می توانید جینسینگ را به صورت دمنوش مصرف کنید، یعنی آن را مثل چایی دم کنید. برای این کار کافیست مقداری پودر جینسینگ یا قطعات بریده شده آن را در قوری ریخته و آب جوش به آن اضافه کنید و بگذارید چندین دقیقه در آب بماند.

جینسینگ را می توانید به غذاهایی مانند سوپ و غذاهای سر کردنی هم اضافه کنید. عصاره جینسینگ به صورت پودر، قرص، کپسول و روغن در بازار وجود دارد.

چند گرم در روز جینسینگ بخورم؟

بستگی دارد؛ به شرایط شما و اینکه برای چه جینسینگ مصرف می کنید. در کل می توان گفت ۱ تا ۲ گرم از جینسینگ خام در روز مقدار مناسبی است. بهتر است ابتدا از مقادیر کمتر شروع کنید و روز به روز آن را افزایش دهید (منبع).

برای جذب بهتر جنسینگ، بهتر است آن را قبل از غذا مصرف کنید تا بهتر جذب بدن شود و همه خواص جینسینگ را دریافت کنید.

همان طور که گفته شد، پیشنهاد می شود جینسینگ را به مدت ۲ تا ۳ هفته مصرف کنید و سپس ۱ یا ۲ هفته آن را مصرف نکنید و سپس مصرف آن را دوباره شروع کنید. برای اینکه تاثیر جینسینگ روی بدن کم نشود باید بین مصرف وقفه ایجاد شود.

طب سنتی و جینسینگ

چون ریشه جنسینگ در ایران قدیم نبوده، بومی ایران نیست و منشا آن شرق آسیا، چین و کره است، در طب سنتی ایران در مورد آن چیزی نیامده است. اما در طب سنتی چین به عنوان یک گیاه درمانی استفاده می شده است. در طب سنتی ایران اعتقاد بر این است که چون جینسینگ منشا چینی دارد، برای مردم همان منطقه یعنی چین مناسب تر است. حکمای طب سنتی مانند دکتر خیر اندیش در مورد جینسینگ صحبتی نکرده و از آن در درمان بیماری ها استفاده نمی کند.

طبع جینسینگ

طبع جینسینگ گرم و خشک است.